Wat is een schutterij?”. De meeste mensen in Noord-Limburg kennen de schutterij wel, maar daarbuiten is het vrij onbekend.Wat vroeger de burgerwacht was, is vandaag prachtige folklore … en vooral: voor velen een unieke hobby.
Schutterijen houden enkele jaren per jaar een stoet, in historische outfit en met de drumband. Maar deze verenigingen zijn het ganse jaar in de weer: ze schieten immers ook met een Limburgse buks en doen mee aan wedstrijden in openlucht. En ook in de drumband kruipt veel moeite: in feite zijn de meeste drumbands een soort van fanfare op zich.
De schutterij vroeger & nu
In de Middeleeuwen was de schutterij een soort burgerwacht, die werd opgericht om de stad te beschermen. Schutterijen hielpen bijvoorbeeld de stad beschermen bij een aanval of hielpen de orde handhaven bij oproer of brand. Onze schutterij vond zijn oorsprong in 1644. In 1957 werd onze vereniging opnieuw opgericht.
De belangrijkste activiteiten van onze schutterij zijn:
1. Schieten (met de zware buks en de windbuks)
2. Houden van optochten
3. Deelname aan belangrijke schuttersactiviteiten
1. De stoet
De stoet beeldt uit dat de manschappen eraan komen. Deze manschappen stonden vroeger in voor de bescherming van het dorp.
De leden van onze schutterij dragen een historisch kostuum. In de stoet treffen we verschillende personages (in volgorde) aan, die allen de manschappen aankondigen.
Bordjesdrager:
kind dat een bordje vasthoudt met hierop de naam van de schutterij (St.-Sebastiaan As).
Tamboer-majoor:
heeft de leiding over het trommelkorps.
Het trommelkorps:
de hele stoet marcheert op de muziek van ons trommelkorps.
Marketensters:
vrouwelijke leden die vroeger voor de verzorging van de manschappen instonden. In de stoet dragen de marketensters een mand met brood en een tonnetje jenever.
Vlaggendrager:
draagt de historische vlag van de schutterij.
Koning en koningin:
de koning is de belangrijkste persoon van de schutterij. Elk jaar is er een andere koning. De koning is de persoon die het koningschieten wint (zie verder)
Keizer en keizerin:
slaag je erin je 3 opeenvolgende keren tot koning te schieten, dan wordt je keizer. Dit is echter zeer uitzonderlijk. Keizer ben je voor het leven. In onze schutterij is Herman keizer.
Commandant:
stelt de manschappen op en zorgt ervoor dat iedereen in pas loopt.
Manschappen:
stonden vroeger in voor de verdediging van de stad. De manschappen marcheren achteraan de stoet. De meeste nieuwe leden beginnen als manschap bij de schutterij.
2. Het schieten
Bij onze schutterij wordt er met 2 geweren geschoten:
1. Binnen met de windbuks: elke donderdag, het hele jaar door
2. Buiten met de zware buks: elke zaterdag, van april tot oktober
Deze geweren zijn eigendom van onze schutterij. Als lid dien je dus zelf geen geweer aan te kopen.
Zware buks
Onze leden schieten buiten met de zware buks. Het geweer heeft zijn naam niet gestolen, want de zware buks heeft een gewicht van ongeveer 15 kilo. Het geweer werkt door middel van kruit.
De schutter legt het geweer op de aanlegpaal, en richt de buks op de schietboom, 16 meter in de hoogte. Op de schietboom staat een hark met verschillende houten blokjes van 1 cm of 1,5 cm (ook bolletjes genaamd). Een schutter schiet drie keer achter elkaar. Het is de bedoeling dat de schutter alle drie de bolletjes afschiet. Dat vergt heel wat oefening en concentratie. Tijdens de schietwedstrijden vormen stress en de weersomstandigheden soms een spelbreker, waardoor de schutter sneller mist.
Tijdens het schuttersjaar doet onze schutterij mee aan verschillende schietwedstrijden. Een overzicht van de wedstrijden lees je verder.
Windbuks
Onze schutterij schiet ook met een windbuks (of luchtbuks). Het geweer werkt door middel van luchtdruk.
Er wordt geschoten met kogeltjes van enkele millimeters dik. De kogels worden opgevangen is een speciale schietkast. We schieten binnen met de windbuks, zodat schutters het hele jaar hun schietkunsten kunnen bijschaven.
Is schieten gevaarlijk?
Schieten is geen hobby zonder risico’s. Veiligheid gaat boven alles bij onze schutterij. Door de volgende regels op te volgen, worden risico’s tot een absoluut minimum beperkt:
1. Schutters zijn verplicht om strikt alle instructies van de buksmeester op te volgen.
2. Er mag enkel op bolletjes geschoten worden. Door op andere materialen te mikken, kan een kogel terugketsen.
3. Indien iemand zich in het kogelveld bevindt, dient onmiddellijk het schieten gestaakt te worden. Het geweer wordt ontladen en beschermd weggelegd. Gelieve nooit voorbij een afrastering te lopen.
4. Schieten onder invloed is verboden (alcohol, drugs etc.).
In de geschiedenis van onze schutterij werden nog geen ongevallen geregistreerd. Ook bij andere schutterijen zijn geen ongevallen bekend. Toch blijft het nodig om verstandig met het schieten om te springen.
3. Belangrijke schuttersactiviteiten
De belangrijkste activiteiten van een schutterij zijn:
· 4 schuttersfeesten (in de zomermaanden)
· Oud Limburgs Schuttersfeest (begin juli)
· Limburgs Dames Schuttersfeest (midden september)
· Koningschieten (voorjaar)
Schuttersfeest (of bondsfeest)
Op een schuttersfeest houden een twintigtal schutterijen een optocht. Na de optocht vindt er op een schuttersweide een schietwedstrijd plaats tussen de verschillende schutterijen.
Een optocht start omstreeks 14u. Er wordt door een jury diverse prijzen uitgereikt. Bijvoorbeeld voor de beste houding in de optocht of de beste commandant.
De schietwedstrijd start omstreeks 16u en kan tot het donker duren, afhankelijk van de schietresultaten. De leden worden ingedeeld in ploegen van 6 personen. In de eerste ronde dienen er 3 x 3 bolletjes afgeschoten te worden. Als niemand gemist heeft in een ploeg, mag je door naar de volgende ronde. In schutterstermen noemt men dit “kavelen”. Met de schietwedstrijd zijn geldprijzen en zilveren schilden te winnen.
Op de schuttersweide is voldoende drank- en eetgelegenheid. Er is een ook feesttent aanwezig. Meestal is er ook kinderanimatie voorzien.
Oud Limburgs Schuttersfeest (OLS)
Op het OLS komen meer 160 Belgische en Nederlandse schutterijen samen, voor een gigantische stoet en schietwedstrijd.
De schutterij die de schietwedstrijd wint, mag het jaar erop het OLS organiseren. Met 50.000 bezoekers levert het OLS de organiserende schutterij een aardige duit op. Schieten op het OLS is daarom heel spannend.
Onze schutterij is er helaas nog niet in geslaagd om het OLS te winnen.
Limburgs Dames Schuttersfeest (LDS)
Het LDS is de kleine zus van het OLS. De afkorting LDS staat voor Limburgs Dames Schuttersfeest. Omdat vroeger alleen de mannen mochten schieten op het OLS, besloten de vrouwen hun eigen feest te organiseren.
Een 40-tal Belgische en Nederlandse schutterijen doen mee aan het LDS. Net zoals op het OLS, wordt de schietwedstrijd voorafgegaan door een optocht.
Op het LDS vormen de dames van de deelnemende schutterijen schietploegen van drie vrouwen. De schietploeg die erin slaagt om geen enkel bolletje te laten staan tijdens de schietwedstrijd wint het LDS.
De winnende damesloeg mag het volgende jaar het LDS organiseren. Onze schutterij neemt nog maar enkele jaren deel aan het LDS. Tot nu toe is een overwinning uitgebleven.
Koningschieten
Wat de prins is voor carnaval, is de koning voor de schutterij. De koning is de belangrijkste persoon van de schutterij en mag in de optocht naast de koningin paraderen.
Elke schutterij organiseert jaarlijks een koningschieting onder de eigen leden. Deze wedstrijd bepaalt de nieuwe koning van de schutterij.
In plaats van bolletjes wordt er geschoten op een geschilderde vogel. Een houten plaat is boven aan de schietboom bevestigd.
De schutters schieten op de rand van de vogel. De schutter die erin slaagt om de vogel op de grond te laten donderen, mag zichzelf 1 jaar lang koning van onze schutterij noemen.